Chi phí cơ hội là gì? Cách tính chi phí cơ hội dễ hiểu nhất

Trong cuộc sống hàng ngày cũng như trong kinh doanh và đầu tư, chúng ta liên tục phải đưa ra các lựa chọn. Mỗi khi chọn một phương án, chúng ta đồng thời phải từ bỏ những phương án khác. Khái niệm “Chi phí cơ hội” (Opportunity Cost) ra đời để đo lường giá trị của sự từ bỏ này. Hiểu rõ chi phí cơ hội là chìa khóa để đưa ra những quyết định thông minh và hiệu quả hơn, kể cả trong lĩnh vực phức tạp như thị trường ngoại hối (Forex). Vậy Chi phí cơ hội là gì? Cùng Tin tức FX tìm hiểu nhé.

Nội dung chính

Chi phí cơ hội là gì?

Chi phí cơ hội (Opportunity Cost) là giá trị của lợi ích tốt nhất bị bỏ lỡ khi bạn lựa chọn một phương án thay vì một phương án khác. Nó không nhất thiết phải là tiền bạc, mà có thể là thời gian, công sức, sự hài lòng, hoặc bất kỳ lợi ích nào khác mà bạn đáng lẽ có thể nhận được từ lựa chọn tốt nhất bị bỏ qua.

Nói một cách đơn giản, đó là cái giá bạn phải “trả” cho việc lựa chọn một thứ gì đó, được đo bằng giá trị của thứ tốt nhất mà bạn đã từ bỏ.

Xem thêm: Chỉ số BVPS là gì? Ảnh hưởng đến Forex như thế nào?

Ví dụ về Chi phí cơ hội trong Forex

Chọn giao dịch EUR/USD thay vì GBP/JPY:

Một trader phân tích và thấy cả hai cặp tiền EUR/USD và GBP/JPY đều có tín hiệu mua tiềm năng. Tuy nhiên, với số vốn hiện có, họ chỉ đủ để vào một lệnh.
Họ quyết định mua EUR/USD. Sau đó, EUR/USD chỉ tăng nhẹ, mang lại lợi nhuận 50 USD. Trong khi đó, GBP/JPY tăng mạnh, nếu mua cặp này thì đã có thể lãi 200 USD.
Chi phí cơ hội của việc chọn EUR/USD là 150 USD lợi nhuận tiềm năng đã bỏ lỡ từ cặp GBP/JPY (200 USD – 50 USD).

Cách tính chi phí cơ hội dễ hiểu nhất

Cách tính chi phí cơ hội về cơ bản là xác định giá trị của lựa chọn thay thế tốt nhất mà bạn đã từ bỏ. Không phải lúc nào cũng cần một con số chính xác, quan trọng là bạn nhận thức được mình đang đánh đổi cái gì.

Đối với các lựa chọn có thể lượng hóa bằng tiền, công thức cơ bản là:

Chi phí cơ hội = Giá trị của Lựa chọn Tốt nhất Bị bỏ lỡ – Giá trị của Lựa chọn Được chọn

Lưu ý: “Giá trị” ở đây là lợi ích ròng (lợi nhuận, doanh thu, lãi suất…) mà mỗi lựa chọn mang lại.

Ví dụ tính toán

Giả sử bạn có vốn là $5,000 USD và 2 lựa chọn đầu tư/giao dịch trong Forex trong vòng 1 năm:

Lựa chọn A: Giao dịch chủ động theo chiến lược X (ví dụ: lướt sóng, giao dịch theo tin tức). Chiến lược này dựa trên phân tích cá nhân, dự kiến có thể mang lại lợi nhuận 25% (tức $1,250), nhưng đi kèm rủi ro và không chắc chắn.
Lựa chọn B: Sử dụng một Hệ thống Giao dịch Tự động (Expert Advisor – EA) Y rất bảo thủ, hoặc thực hiện chiến lược Carry Trade Z (mua đồng tiền lãi suất cao, bán đồng tiền lãi suất thấp). Phương pháp này dự kiến mang lại lợi nhuận ổn định hơn, khoảng 8% (tức $400), với mức độ chắc chắn cao hơn và ít tốn thời gian theo dõi hơn.

Nếu bạn chọn Giao dịch Chủ động theo Chiến lược X (Lựa chọn A): Chi phí cơ hội là lợi nhuận ổn định hơn 8% (hay $400) từ Hệ thống Y / Carry Trade Z mà bạn đã bỏ lỡ. Bạn chấp nhận rủi ro cao hơn và sự không chắc chắn của chiến lược X để theo đuổi mức lợi nhuận tiềm năng 25%.
Nếu bạn chọn Hệ thống Bảo thủ Y / Carry Trade Z (Lựa chọn B):
- Chi phí cơ hội là lợi nhuận dự kiến cao hơn 25% (hay $1,250) từ việc Giao dịch Chủ động X mà bạn đã bỏ lỡ.
- (Tính toán phần lợi nhuận tiềm năng cao hơn bị bỏ qua): Chi phí cơ hội của việc chọn B (so với tiềm năng của A) = Lợi nhuận dự kiến của A – Lợi nhuận dự kiến của B = $1,250 – $400 = $850. Đây là phần lợi nhuận tiềm năng cao hơn mà bạn đã từ bỏ để đổi lấy sự ổn định và mức độ chắc chắn cao hơn của Lựa chọn B.

Tại sao Chi phí cơ hội quan trọng?

Chi phí cơ hội là một khái niệm kinh tế học vô cùng quan trọng, thể hiện giá trị của lựa chọn tốt nhất bị bỏ lỡ.

Nền tảng của Kinh tế học: Đây là một trong những khái niệm cơ bản nhất, giúp giải thích hành vi lựa chọn trong điều kiện nguồn lực khan hiếm.
Hỗ trợ Ra quyết định Hợp lý: Nhận thức được chi phí cơ hội giúp cá nhân và tổ chức cân nhắc kỹ lưỡng hơn các phương án, tối ưu hóa lợi ích và sử dụng nguồn lực hiệu quả.
Ứng dụng Rộng rãi: Từ việc chọn món ăn trưa, quyết định học ngành gì, đến việc doanh nghiệp đầu tư dự án nào hay chính phủ phân bổ ngân sách ra sao, chi phí cơ hội luôn hiện hữu.

Xem thêm: Rủi ro phi hệ thống là gì? Phân biệt rủi ro hệ thống và rủi ro phi hệ thống

Chi phí cơ hội ảnh hưởng đến Forex như thế nào?

Khái niệm chi phí cơ hội có ảnh hưởng đến thị trường Forex theo nhiều cách, cả ở cấp độ nhà giao dịch cá nhân và cấp độ kinh tế vĩ mô:

Đối với nhà giao dịch Forex (Trader)

Lựa chọn Cặp tiền tệ: Khi một nhà giao dịch quyết định vào lệnh mua/bán cặp EUR/USD, họ đồng thời bỏ lỡ cơ hội giao dịch các cặp tiền khác (ví dụ: GBP/JPY, AUD/USD…) tại cùng thời điểm với cùng một lượng vốn. Lợi nhuận tiềm năng từ cặp tiền tốt nhất bị bỏ lỡ chính là chi phí cơ hội của giao dịch EUR/USD đó.
Giữ tiền mặt vs. Giao dịch: Giữ tiền mặt trong tài khoản đồng nghĩa với việc bỏ lỡ lợi nhuận tiềm năng từ các cơ hội giao dịch có thể xuất hiện. Chi phí cơ hội của việc không giao dịch là lợi nhuận có thể kiếm được.
Giữ lệnh thua lỗ: Việc tiếp tục giữ một lệnh đang thua lỗ có chi phí cơ hội là việc không thể sử dụng số vốn đó để vào một lệnh khác có tiềm năng sinh lời tốt hơn.
Quyết định Đòn bẩy: Sử dụng đòn bẩy cao có thể khuếch đại lợi nhuận, nhưng cũng làm tăng rủi ro và chi phí cơ hội nếu thị trường đi ngược hướng (mất vốn nhanh hơn, bỏ lỡ cơ hội gỡ lại hoặc vào lệnh khác).

Đối với kinh tế vĩ mô và chính sách tiền tệ

Quyết định Lãi suất của Ngân hàng Trung ương:

Khi ngân hàng trung ương (NHTW) tăng lãi suất (để kiềm chế lạm phát), họ chấp nhận chi phí cơ hội là tăng trưởng kinh tế có thể chậm lại (do vay vốn đắt đỏ hơn). Quyết định này thường làm đồng nội tệ mạnh lên do thu hút dòng vốn tìm kiếm lãi suất cao.
Khi NHTW giảm lãi suất (để kích thích kinh tế), chi phí cơ hội có thể là lạm phát cao hơn và/hoặc đồng nội tệ yếu đi (do dòng vốn chảy ra tìm nơi có lãi suất cao hơn).
Các NHTW luôn cân nhắc chi phí cơ hội giữa các mục tiêu (ổn định giá cả, tăng trưởng việc làm, ổn định tỷ giá) khi đưa ra quyết định lãi suất, và quyết định này tác động trực tiếp đến thị trường Forex.

Phân bổ Ngân sách Chính phủ: Việc chính phủ lựa chọn chi tiêu vào lĩnh vực này (ví dụ: quốc phòng) thay vì lĩnh vực khác (ví dụ: y tế, giáo dục) có chi phí cơ hội là lợi ích bị bỏ lỡ từ lĩnh vực không được ưu tiên. Các quyết định chi tiêu lớn, đặc biệt nếu dẫn đến thâm hụt ngân sách cao, có thể ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư và tác động tiêu cực đến giá trị đồng tiền.

Dòng vốn Đầu tư Quốc tế: Nhà đầu tư toàn cầu liên tục đánh giá chi phí cơ hội khi quyết định đầu tư vào quốc gia nào. Họ so sánh lợi tức tiềm năng (từ lãi suất, tăng trưởng kinh tế, thị trường chứng khoán…) và rủi ro của quốc gia này so với quốc gia khác. Chi phí cơ hội của việc đầu tư vào Mỹ là lợi tức tiềm năng bị bỏ lỡ nếu đầu tư vào Châu Âu hoặc Nhật Bản. Sự dịch chuyển dòng vốn dựa trên đánh giá chi phí cơ hội này là động lực chính của thị trường Forex.

Xem thêm: Kiến thức Forex

Kết luận

Chi phí cơ hội là một khái niệm kinh tế học vô cùng quan trọng, thể hiện giá trị của lựa chọn tốt nhất bị bỏ lỡ. Hiểu và tính toán (dù chỉ là ước lượng) chi phí cơ hội giúp chúng ta đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong mọi lĩnh vực. Trong thị trường Forex, chi phí cơ hội ảnh hưởng đến cả quyết định giao dịch của từng cá nhân lẫn các yếu tố kinh tế vĩ mô và chính sách tiền tệ chi phối giá trị tiền tệ.

Đánh giá post