Thị trường Forex, với sự biến động không ngừng, luôn là một thách thức đối với các nhà giao dịch trong việc dự đoán hướng đi tiếp theo của giá. Bên cạnh các công cụ phân tích kỹ thuật phổ biến, việc hiểu rõ về dư mua và dư bán – những khái niệm phản ánh trực tiếp áp lực cung cầu và tâm lý đám đông – có thể cung cấp những góc nhìn giá trị. Vậy dư mua dư bán là gì? Cùng Tin tức FX tìm hiểu nhé.
Dư mua dư bán là gì?
Hiểu một cách đơn giản:
- Dư mua (Excess Buy Orders / Buying Pressure): Xảy ra khi tại một mức giá nhất định, số lượng lệnh đặt mua (hoặc khối lượng muốn mua) lớn hơn số lượng lệnh đặt bán (hoặc khối lượng muốn bán). Điều này cho thấy phe mua đang chiếm ưu thế, sẵn sàng mua ở mức giá hiện tại hoặc cao hơn, tạo ra áp lực tăng giá.
- Dư bán (Excess Sell Orders / Selling Pressure): Xảy ra khi tại một mức giá nhất định, số lượng lệnh đặt bán (hoặc khối lượng muốn bán) lớn hơn số lượng lệnh đặt mua (hoặc khối lượng muốn mua). Điều này cho thấy phe bán đang mạnh hơn, sẵn sàng bán ở mức giá hiện tại hoặc thấp hơn, tạo ra áp lực giảm giá.
Về bản chất, dư mua dư bán phản ánh sự mất cân bằng tạm thời giữa cung và cầu trên thị trường tại các vùng giá cụ thể. Khái niệm này rất rõ ràng trong các thị trường tập trung có sổ lệnh (order book) công khai như chứng khoán, nơi bạn có thể thấy trực tiếp số lượng cổ phiếu đang chờ mua/bán ở mỗi mức giá.
Xem thêm: Price Action hợp lưu là gì? Cách áp dụng hiệu quả trong Forex
Dư mua dư bán trong thị trường Forex
Đây là điểm cực kỳ quan trọng cần lưu ý: Thị trường Forex là phi tập trung (Decentralized – OTC). Điều này có nghĩa là không có một sàn giao dịch trung tâm duy nhất và không có một sổ lệnh (order book) toàn cầu nào hiển thị tất cả các lệnh mua bán của mọi người tham gia.
Do đó, việc xác định dư mua dư bán trong Forex không trực tiếp như trên thị trường chứng khoán. Thay vì nhìn vào một sổ lệnh tập trung, các nhà giao dịch Forex phải suy luận hoặc diễn giải áp lực mua/bán thông qua các dấu hiệu gián tiếp.
Cách dự đoán theo dư mua dư bán trong Forex
Mặc dù không có sổ lệnh trung tâm, chúng ta có thể dựa vào các yếu tố sau để cảm nhận và dự đoán áp lực mua/bán:
Phân tích hành động giá (Price Action): Đây là công cụ mạnh mẽ nhất.
- Nến tăng mạnh (Bullish Candles): Các cây nến Marubozu tăng, chuỗi nến tăng liên tiếp với đỉnh sau cao hơn đỉnh trước, đáy sau cao hơn đáy trước cho thấy phe mua đang kiểm soát (dư mua).
- Nến giảm mạnh (Bearish Candles): Các cây nến Marubozu giảm, chuỗi nến giảm liên tiếp với đáy sau thấp hơn đáy trước, đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước cho thấy phe bán đang áp đảo (dư bán).
- Sự từ chối giá tại vùng hỗ trợ/kháng cự:
- Bóng nến dưới dài (Lower Wicks) tại vùng hỗ trợ, nến Pin Bar tăng: Dấu hiệu phe mua đẩy giá lên, hấp thụ lực bán (xuất hiện dư mua).
- Bóng nến trên dài (Upper Wicks) tại vùng kháng cự, nến Shooting Star: Dấu hiệu phe bán đẩy giá xuống, hấp thụ lực mua (xuất hiện dư bán).
- Tốc độ và đà tăng/giảm: Giá tăng nhanh, mạnh mẽ thể hiện dư mua lớn. Ngược lại, giá giảm sâu, dứt khoát thể hiện dư bán mạnh.
Phân tích khối lượng giao dịch (Volume Analysis)
Volume tăng cùng xu hướng: Volume tăng khi giá tăng xác nhận áp lực mua mạnh (dư mua). Volume tăng khi giá giảm xác nhận áp lực bán mạnh (dư bán).
Volume cao đột biến tại đỉnh/đáy: Có thể là tín hiệu xu hướng sắp đảo chiều (phe đối lập đang hấp thụ mạnh lực của xu hướng hiện tại) hoặc xu hướng kiệt sức.
Lưu ý: Volume trong Forex thường chỉ là volume của sàn (broker) bạn đang giao dịch, không phải toàn bộ thị trường, nên cần diễn giải cẩn thận.
Sổ lệnh/độ sâu thị trường (Order Book/Depth of Market – DOM)
Một số sàn ECN cung cấp dữ liệu Level 2 (DOM), hiển thị các lệnh chờ mua/bán của khách hàng trên sàn đó.
Hạn chế lớn: Dữ liệu này chỉ chiếm một phần rất nhỏ của toàn bộ thị trường Forex khổng lồ và có thể bị làm giá (spoofing – đặt lệnh ảo rồi hủy). Do đó, độ tin cậy không cao để đánh giá dư mua/dư bán tổng thể. Không nên quá phụ thuộc vào công cụ này trong Forex.
Các chỉ báo tâm lý thị trường (Sentiment Indicators):
Một số công cụ (ví dụ: SSI – Speculative Sentiment Index) tổng hợp vị thế của các nhà giao dịch nhỏ lẻ tại một số broker lớn. Thường được dùng theo hướng phân tích ngược (contrarian), vì đa số nhỏ lẻ thường sai ở các bước ngoặt lớn. Ví dụ: Nếu đa số đang mua (dư mua bán lẻ), đó có thể là tín hiệu tiềm năng cho một đợt giảm giá.
Xem thêm: Quy tắc 72 là gì? Cách áp dụng quy tắc 72 trong đầu tư hiệu quả
Ứng dụng dự đoán theo dư mua dư bán trong Forex
Việc “đọc vị” dư mua/dư bán giúp trader:
- Xác nhận Tín hiệu Giao dịch: Dùng áp lực mua/bán để xác nhận các tín hiệu từ phương pháp khác (ví dụ: xác nhận breakout khỏi vùng kháng cự khi thấy áp lực mua tăng mạnh qua Price Action và Volume).
- Đánh giá Sức Mạnh Xu Hướng: Một xu hướng tăng được hỗ trợ bởi áp lực mua (dư mua) liên tục sẽ bền vững hơn. Ngược lại, nếu áp lực mua yếu dần (thể hiện qua nến nhỏ, volume giảm), xu hướng có thể sắp kết thúc.
- Nhận diện Khả Năng Đảo Chiều: Khi giá tăng/giảm mạnh đến một ngưỡng quan trọng kèm theo volume cực lớn (cao trào mua/bán) nhưng sau đó xuất hiện các nến thể hiện sự từ chối giá mạnh mẽ, đó có thể là dấu hiệu phe đối lập đang nhập cuộc và khả năng đảo chiều cao.
- Cải thiện Thời Điểm Vào/Ra Lệnh: Chờ đợi sự xác nhận của áp lực mua/bán phù hợp với hướng dự định giao dịch để tăng xác suất thành công.
Lưu ý quan trọng
- Suy luận, không phải tuyệt đối: Nhớ rằng trong Forex, bạn đang suy luận áp lực mua/bán dựa trên các dấu hiệu gián tiếp, không phải dữ liệu chính xác 100%.
- Có độ trễ: Hành động giá và volume phản ánh những gì đã xảy ra.
- Không phải là hệ thống độc lập: Đọc vị dư mua/dư bán chỉ là một phần của bức tranh lớn. Cần kết hợp với chiến lược giao dịch hoàn chỉnh (xác định xu hướng, hỗ trợ/kháng cự, mô hình giá…) và luôn quản lý rủi ro chặt chẽ.
Xem thêm: Kiến thức Forex
Kết luận
Dư mua và dư bán là những khái niệm cơ bản phản ánh động lực cung cầu và tâm lý thị trường. Mặc dù không thể quan sát trực tiếp trong thị trường Forex phi tập trung, việc học cách “đọc vị” áp lực mua/bán thông qua Hành động giá, Khối lượng giao dịch và các yếu tố khác là một kỹ năng quan trọng. Sử dụng đúng cách như một yếu tố xác nhận và đánh giá bối cảnh, hiểu biết về dư mua dư bán có thể giúp bạn đưa ra các quyết định giao dịch Forex sáng suốt và hiệu quả hơn.
