Trong thế giới phân tích kỹ thuật Forex, việc hiểu các mô hình giá là chìa khóa để đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt. Một trong những lý thuyết phức tạp nhưng mạnh mẽ là Lý thuyết sóng Elliott. Bên trong đó, các mô hình sóng điều chỉnh đóng vai trò quan trọng trong việc dự báo các giai đoạn “nghỉ” hoặc đi ngược lại xu hướng chính của thị trường. Mô hình sóng Flat (Flat Pattern) là một trong những mô hình điều chỉnh phổ biến và thường gặp nhất. Vậy mô hình sóng Flat là gì? Cùng Tin tức FX tìm hiểu nhé.
Lý thuyết sóng Elliott sơ lược
Trước khi đi sâu vào sóng Flat, hãy nhớ lại nguyên tắc cơ bản của Lý thuyết sóng Elliott:
- Thị trường di chuyển theo các chu kỳ sóng lặp đi lặp lại.
- Một chu kỳ hoàn chỉnh bao gồm 8 sóng: 5 sóng đẩy (Impulse Waves) theo xu hướng chính (đánh số 1-2-3-4-5) và 3 sóng điều chỉnh (Corrective Waves) ngược xu hướng chính (đánh chữ A-B-C).
- Mô hình sóng Flat là một loại hình của sóng điều chỉnh (thường xuất hiện ở vị trí sóng 2 hoặc sóng 4).
Mô hình sóng Flat là gì?
Mô hình sóng Flat là một mô hình điều chỉnh gồm ba sóng chính, được ký hiệu là A-B-C, với cấu trúc sóng bên trong đặc biệt là 3-3-5. Điều này có nghĩa là:
- Sóng A: Di chuyển ngược xu hướng chính và có cấu trúc gồm 3 sóng nhỏ hơn (không phải 5 sóng như sóng đẩy).
- Sóng B: Di chuyển cùng chiều xu hướng chính (điều chỉnh lại sóng A) và cũng có cấu trúc 3 sóng nhỏ hơn. Điểm đặc trưng là sóng B thường hồi lại gần như toàn bộ sóng A, thậm chí có thể vượt qua điểm bắt đầu của sóng A.
- Sóng C: Di chuyển ngược xu hướng chính (cùng chiều sóng A) và có cấu trúc 5 sóng nhỏ bên trong (giống một sóng đẩy). Sóng C thường kết thúc gần mức kết thúc của sóng A hoặc vượt xa hơn.
Do cấu trúc 3-3-5 và sự hồi lại mạnh mẽ của sóng B, mô hình Flat thường có dạng đi ngang (sideways) trên biểu đồ giá, thể hiện sự giằng co giữa phe mua và phe bán trước khi thị trường tiếp tục xu hướng chính trước đó.
Xem thêm: Mô hình sóng điều chỉnh là gì? Cách giao dịch hiệu quả trong Forex
Cấu trúc chi tiết của mô hình sóng Flat
Việc hiểu cấu trúc 3-3-5 là rất quan trọng để phân biệt Flat với các mô hình điều chỉnh khác (như Zigzag – cấu trúc 5-3-5):
- Sóng A (Cấu trúc 3 sóng): Thường là một mô hình Zigzag, Double Zigzag hoặc thậm chí là một Flat nhỏ hơn. Nó cho thấy sự điều chỉnh ban đầu nhưng thiếu sức mạnh của một sóng đẩy thực sự.
- Sóng B (Cấu trúc 3 sóng): Cũng thường là một dạng điều chỉnh phức tạp. Việc nó hồi lại gần hết hoặc vượt qua sóng A là dấu hiệu nhận biết quan trọng của mô hình Flat.
- Sóng C (Cấu trúc 5 sóng): Đây là sóng mang đặc điểm của một sóng đẩy (impulse) nhưng di chuyển ngược xu hướng chính. Độ dài của sóng C so với sóng A và B sẽ quyết định loại hình Flat cụ thể.
Các loại mô hình sóng Flat phổ biến
Dựa trên mối quan hệ về độ dài giữa các sóng A, B và C, có ba biến thể chính của mô hình Flat:
Flat thường (Regular Flat)
- Sóng B hồi lại khoảng 90% hoặc hơn chiều dài sóng A, nhưng không vượt qua điểm bắt đầu của sóng A.
- Sóng C kết thúc xấp xỉ mức giá kết thúc của sóng A.
- Đây là dạng Flat “chuẩn” nhất nhưng không phải là phổ biến nhất trong thực tế.
Flat mở rộng (Expanded Flat / Irregular Flat)
- Sóng B hồi lại và vượt qua điểm bắt đầu của sóng A (tạo đỉnh/đáy mới giả).
- Sóng C di chuyển mạnh mẽ và vượt xa điểm kết thúc của sóng A.
- Đây là loại Flat rất phổ biến trên thị trường Forex. Nó thường gây nhầm lẫn cho trader vì sóng B tạo cảm giác xu hướng đã tiếp tục, nhưng thực chất chỉ là một phần của mô hình điều chỉnh.
Flat chạy (Running Flat)
- Sóng B hồi lại mạnh mẽ, tương tự Regular Flat hoặc Expanded Flat (có thể vượt qua điểm bắt đầu sóng A).
- Tuy nhiên, sóng C không đạt tới được mức giá kết thúc của sóng A (sóng C yếu).
- Running Flat cho thấy xu hướng chính đang rất mạnh mẽ, phe điều chỉnh không đủ sức đẩy giá đi xa. Mô hình này tương đối hiếm gặp hơn hai loại trên.
Xem thêm: Mô hình nến Morning Star là gì? Cách giao dịch hiệu quả trong Forex
Cách nhận biết mô hình sóng Flat trên biểu đồ Forex
Việc xác định chính xác mô hình Flat đòi hỏi kinh nghiệm và kết hợp nhiều yếu tố:
- Xác định ngữ cảnh: Mô hình Flat thường xuất hiện sau một sóng đẩy mạnh (sóng 1 hoặc 3). Hãy tìm kiếm giai đoạn giá đi ngang hoặc điều chỉnh nhẹ sau một xu hướng rõ ràng.
- Quan sát cấu trúc sóng: Cố gắng đếm sóng bên trong các đoạn A, B, C. Tìm kiếm cấu trúc gần đúng 3-3-5. Đặc biệt chú ý đến sóng B hồi lại sâu và sóng C có dạng 5 sóng.
- Sử dụng Fibonacci:
- Fibonacci Retracement: Đo sóng B so với sóng A. Nếu sóng B hồi về vùng 90% trở lên, đó là dấu hiệu mạnh của mô hình Flat.
- Fibonacci Extension: Đo sóng C so với sóng A (và/hoặc sóng B). Điều này giúp dự đoán điểm kết thúc tiềm năng của sóng C và xác định loại Flat (Regular, Expanded). Ví dụ, trong Expanded Flat, sóng C thường dài bằng 1.618 lần sóng A.
- Kết hợp chỉ báo khác: Sử dụng các chỉ báo như RSI, MACD để xác nhận sự phân kỳ (divergence) có thể xảy ra ở cuối sóng C, hoặc sử dụng đường xu hướng (trendline) để xác định điểm phá vỡ (breakout) sau khi mô hình hoàn thành.
Cách giao dịch với mô hình sóng Flat hiệu quả trong Forex
Giao dịch dựa trên mô hình Flat thường tập trung vào việc đón đầu con sóng đẩy tiếp theo sau khi mô hình Flat kết thúc (tức là sau khi sóng C hoàn thành).
Điểm vào lệnh (Entry)
Chờ đợi sóng C hoàn thành rõ ràng.
Tìm kiếm tín hiệu xác nhận sự đảo chiều và bắt đầu của sóng đẩy mới (ví dụ: nến đảo chiều mạnh, giá phá vỡ đường xu hướng nối đỉnh/đáy của sóng A và C, hoặc phá vỡ mức kết thúc của sóng B).
Vào lệnh theo hướng của xu hướng chính trước đó (Mua nếu Flat là sóng điều chỉnh giảm trong xu hướng tăng, Bán nếu Flat là sóng điều chỉnh tăng trong xu hướng giảm).
Điểm dừng lỗ (Stop Loss)
Đặt Stop Loss dưới đáy sóng C (đối với lệnh Mua) hoặc trên đỉnh sóng C (đối với lệnh Bán) một khoảng an toàn.
Đối với Running Flat, có thể đặt Stop Loss dưới đáy sóng B (lệnh Mua) hoặc trên đỉnh sóng B (lệnh Bán) vì sóng C không phá vỡ đáy/đỉnh trước đó.
Điểm chốt lời (Take Profit)
Sử dụng Fibonacci Extension dựa trên sóng đẩy trước đó (sóng 1 hoặc 3) để dự phóng các mục tiêu giá cho sóng đẩy tiếp theo (sóng 3 hoặc 5).
Đặt mục tiêu theo các tỷ lệ Fibonacci phổ biến (ví dụ: 1.618, 2.618) hoặc các mức kháng cự/hỗ trợ quan trọng.
Lưu ý quan trọng: Giao dịch trong mô hình Flat (ví dụ: bán ở cuối sóng B, mua ở cuối sóng C) có thể rủi ro hơn vì cấu trúc sóng phức tạp và khó đoán định chính xác điểm kết thúc của từng sóng nhỏ. An toàn hơn là chờ mô hình hoàn thành và giao dịch theo xu hướng chính.
Lưu ý khi giao dịch với mô hình sóng Flat
- Tính chủ quan: Lý thuyết sóng Elliott có tính chủ quan cao. Việc đếm sóng và xác định mô hình có thể khác nhau giữa các nhà phân tích.
- Khó khăn trong thời gian thực: Việc xác định chính xác cấu trúc 3-3-5 và các điểm kết thúc sóng trong thời gian thực là rất khó khăn.
- Cần xác nhận: Luôn sử dụng các công cụ và chỉ báo khác để xác nhận tín hiệu từ mô hình Flat. Đừng bao giờ giao dịch chỉ dựa trên một mô hình duy nhất.
- Không phải lúc nào cũng hoàn hảo: Thị trường không phải lúc nào cũng tạo ra các mô hình Flat hoàn hảo như sách giáo khoa. Hãy linh hoạt và chấp nhận các biến thể.
- Quản lý rủi ro: Luôn tuân thủ các quy tắc quản lý rủi ro chặt chẽ, bất kể bạn tự tin vào phân tích của mình đến đâu.
Xem thêm: Kiến thức Forex
Kết luận
Mô hình sóng Flat là một công cụ phân tích kỹ thuật giá trị trong kho vũ khí của nhà giao dịch Forex theo trường phái Elliott Wave. Việc hiểu rõ cấu trúc 3-3-5, các biến thể Regular, Expanded, Running Flat và cách kết hợp với Fibonacci sẽ giúp bạn nhận diện các giai đoạn điều chỉnh đi ngang và tìm kiếm cơ hội giao dịch tiềm năng khi thị trường chuẩn bị tiếp tục xu hướng chính.
