Khi tham gia vào thị trường tài chính, nhà đầu tư thường bắt gặp hai loại hợp đồng phái sinh phổ biến: hợp đồng kỳ hạn (Forward Contracts) và hợp đồng tương lai (Futures Contracts). Cả hai đều là công cụ giúp các doanh nghiệp và nhà đầu tư bảo vệ tài sản khỏi rủi ro biến động giá, nhưng chúng có nhiều điểm khác biệt quan trọng. Vậy sự khác biệt giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là gì? Loại hợp đồng nào phù hợp với nhu cầu giao dịch của bạn? Hãy cùng TintucFX phân tích chi tiết trong bài viết này!
Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là gì?
Hợp đồng kỳ hạn (Forward Contracts) là gì?
Hợp đồng kỳ hạn là một thỏa thuận giữa hai bên về việc mua hoặc bán một tài sản với mức giá xác định trước tại một thời điểm cụ thể trong tương lai. Đây là một loại hợp đồng phi tập trung (OTC – Over The Counter), có nghĩa là các điều khoản của hợp đồng có thể được tùy chỉnh theo nhu cầu của các bên tham gia.
Ví dụ: Một công ty nhập khẩu dầu có thể ký hợp đồng kỳ hạn với một nhà cung cấp để mua 10.000 thùng dầu với giá cố định 70 USD/thùng trong 6 tháng tới. Dù giá dầu thực tế vào thời điểm đó có thể cao hơn hoặc thấp hơn nhưng công ty vẫn phải mua dầu theo giá đã thỏa thuận.
Hợp đồng tương lai (Futures Contracts) là gì?
Hợp đồng tương lai cũng có cơ chế tương tự hợp đồng kỳ hạn, nhưng được giao dịch trên các sàn giao dịch tập trung. Các hợp đồng này được chuẩn hóa về quy mô, kỳ hạn, phương thức thanh toán và đảm bảo thực hiện bởi các tổ chức thanh toán bù trừ. Điều này giúp giảm rủi ro vỡ nợ giữa các bên tham gia.
Ví dụ: Một nhà đầu tư mua một hợp đồng tương lai vàng trên sàn giao dịch CME với kỳ hạn 3 tháng. Nếu giá vàng tăng trong thời gian tới, anh ta có thể bán hợp đồng với giá cao hơn để kiếm lợi nhuận mà không cần sở hữu vàng thực tế.
Sự khác biệt giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là gì?
| Tiêu chí | Hợp đồng kỳ hạn (Forward) |
Hợp đồng tương lai (Futures)
|
| Nơi giao dịch | Thị trường phi tập trung (OTC), hợp đồng thỏa thuận giữa hai bên |
Giao dịch trên sàn tập trung (CME, NYMEX, HOSE…)
|
| Tính linh hoạt | Rất linh hoạt, điều khoản có thể tùy chỉnh theo nhu cầu |
Chuẩn hóa về quy mô, kỳ hạn, phương thức thanh toán
|
| Tính thanh khoản | Thanh khoản thấp, khó chuyển nhượng |
Thanh khoản cao, dễ dàng mua bán trên thị trường thứ cấp
|
| Rủi ro tín dụng | Cao, không có cơ chế đảm bảo nếu một bên không thực hiện nghĩa vụ hợp đồng |
Thấp, có tổ chức thanh toán bù trừ bảo đảm hợp đồng được thực hiện
|
| Quy mô hợp đồng | Không cố định, tùy theo thỏa thuận |
Được chuẩn hóa về số lượng, đơn vị tài sản giao dịch
|
| Phương thức thanh toán | Thường thanh toán bằng hàng hóa thực tế hoặc tiền mặt theo thỏa thuận |
Có thể thanh toán bằng tiền mặt hoặc giao nhận hàng hóa thực tế
|
| Cơ chế ký quỹ | Không yêu cầu ký quỹ |
Yêu cầu ký quỹ ban đầu và ký quỹ bổ sung nếu giá biến động mạnh
|
| Biến động giá | Giá hợp đồng cố định ngay từ đầu, không bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường |
Giá hợp đồng thay đổi liên tục theo cung cầu trên sàn giao dịch
|
| Rủi ro vỡ nợ | Cao hơn do không có bên thứ ba đảm bảo |
Thấp hơn do có hệ thống ký quỹ và thanh toán bù trừ
|
Ưu điểm và nhược điểm của hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai
| Tiêu chí | Hợp đồng kỳ hạn (Forward) |
Hợp đồng tương lai (Futures)
|
| Ưu điểm |
|
|
|
Nhược điểm |
|
|
Hợp đồng kỳ hạn phù hợp với ai?
Hợp đồng kỳ hạn thường phù hợp với các doanh nghiệp muốn phòng ngừa rủi ro giá cả. Đặc biệt, các công ty xuất nhập khẩu hoặc sản xuất cần kiểm soát chi phí nguyên liệu đầu vào, tránh tình trạng giá biến động mạnh gây ảnh hưởng đến lợi nhuận. Ví dụ, một nhà sản xuất cà phê có thể ký hợp đồng kỳ hạn mua 100 tấn hạt cà phê với mức giá cố định, giúp họ duy trì ổn định chi phí sản xuất ngay cả khi giá cà phê trên thị trường tăng cao.
Ngoài ra, các tổ chức tài chính lớn như ngân hàng hoặc quỹ đầu tư cũng sử dụng hợp đồng kỳ hạn để phòng ngừa rủi ro tỷ giá hoặc lãi suất. Trong bối cảnh thị trường tài chính biến động, việc cố định tỷ giá hoặc lãi suất trong một khoảng thời gian nhất định giúp các tổ chức này đảm bảo mức lợi nhuận dự kiến, tránh những tổn thất không mong muốn.
Hợp đồng kỳ hạn cũng phù hợp với nhà đầu tư dài hạn có nhu cầu giữ vị thế lâu dài mà không quá quan tâm đến tính thanh khoản của hợp đồng. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ về rủi ro vỡ nợ vì hợp đồng kỳ hạn không có tổ chức trung gian đảm bảo, và nếu một bên không thực hiện nghĩa vụ thanh toán, bên còn lại có thể chịu tổn thất lớn.
Hợp đồng tương lai phù hợp với ai?
Ngược lại, hợp đồng tương lai phù hợp hơn với nhà đầu tư cá nhân và tổ chức có nhu cầu giao dịch linh hoạt và mong muốn tận dụng đòn bẩy tài chính. Các trader chuyên nghiệp, quỹ đầu tư và tổ chức tài chính thường sử dụng hợp đồng tương lai để đầu cơ giá hàng hóa, cổ phiếu, tiền tệ hoặc phòng ngừa rủi ro biến động giá trên thị trường.
Hợp đồng tương lai cũng là công cụ hữu ích cho nhà đầu tư ngắn hạn muốn kiếm lợi nhuận từ sự biến động giá cả. Ví dụ, một nhà giao dịch có thể dự đoán giá dầu sẽ tăng trong tương lai, anh ta có thể mua hợp đồng tương lai dầu mỏ với kỳ vọng bán lại với giá cao hơn để thu lợi nhuận. Nhờ cơ chế đòn bẩy và ký quỹ, nhà đầu tư có thể mở vị thế lớn hơn với số vốn nhỏ hơn, tăng khả năng sinh lời. Tuy nhiên, việc sử dụng đòn bẩy cũng đi kèm với rủi ro cao nếu thị trường đi ngược lại dự đoán của họ.
Ngoài ra, hợp đồng tương lai phù hợp với những ai muốn giao dịch có tính thanh khoản cao. Do được niêm yết trên các sàn giao dịch lớn và có sự tham gia của nhiều nhà đầu tư, hợp đồng tương lai có thể dễ dàng được mua bán trên thị trường thứ cấp. Điều này giúp nhà đầu tư nhanh chóng vào hoặc thoát khỏi thị trường mà không gặp khó khăn trong việc tìm đối tác giao dịch.
Kết luận
Hy vọng bài viết từ TintucFX đã giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai, từ đó lựa chọn chiến lược đầu tư phù hợp nhất. Chúc các bạn đầu tư thành công!
