Chỉ số Nikkei 225 là một trong những chỉ số chứng khoán quan trọng nhất tại Nhật Bản, đại diện cho 225 công ty hàng đầu niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Tokyo (TSE). Nhưng làm thế nào để chỉ số này được tính toán? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự biến động của Nikkei 225? Và tại sao nó lại quan trọng đối với các nhà đầu tư trên toàn cầu? Hãy cùng TintucFX khám phá về chỉ số này qua bài viết dưới đây!
Khái niệm về chỉ số Nikkei 225
Chỉ số Nikkei 225 (Nikkei Stock Average) là một trong những chỉ số chứng khoán quan trọng nhất của Nhật Bản, phản ánh giá cổ phiếu của 225 doanh nghiệp hàng đầu niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Tokyo (TSE).
Đây là thước đo quan trọng, giúp nhà đầu tư theo dõi diễn biến thị trường và đánh giá hiệu suất chung của nền kinh tế Nhật Bản. Đồng thời, Nikkei 225 cũng được sử dụng làm chỉ số tham chiếu trong nhiều danh mục đầu tư trên toàn cầu.
Lịch sử phát triển chỉ số Nikkei 225
Giai đoạn 1949 – 1989
Chỉ số Nikkei 225 chính thức được đưa vào hoạt động từ ngày 16/5/1949 trên sàn TSE và bắt đầu được tính toán từ ngày 7/9/1950. Ban đầu, việc tính toán chỉ số do Sở Giao dịch Chứng khoán Tokyo thực hiện, nhưng từ năm 1971, báo Nihon Keizai Shimbun (thường gọi là “Nikkei”) tiếp quản và đặt tên là “Nikkei Dow Jones Stock Average”. Đến năm 1985, chỉ số này được đổi tên thành Nikkei 225 như hiện nay. Từ tháng 1/2010, chỉ số này được cập nhật mỗi 15 giây trong giờ giao dịch để phản ánh chính xác hơn sự biến động của thị trường.
Trong giai đoạn này, Nikkei 225 ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ nhờ sự mở rộng của nền kinh tế toàn cầu, đạt mức đỉnh lịch sử 40.000 điểm vào năm 1989. Tuy nhiên, sau sự kiện bong bóng tài chính, chỉ số giảm mạnh xuống 15.000 điểm vào năm 1992. Sau một thập kỷ đầy thách thức, đến cuối năm 2005, Nikkei 225 phục hồi lên mức 16.000 điểm, nhờ niềm tin gia tăng vào thị trường chứng khoán Nhật Bản.
Xem thêm: Forex Trading là gì? Sai lầm Trading Forex phổ biến
Giai đoạn từ 2013 đến nay
Năm 2013, Nikkei 225 chứng kiến mức tăng trưởng ấn tượng 57%, mức cao nhất kể từ năm 1972, nhờ các chính sách cải cách kinh tế và tái cơ cấu nền kinh tế Nhật Bản sau bầu cử. Đến tháng 4/2015, chỉ số này tiếp tục duy trì đà tăng và cán mốc 20.000 điểm. Hiện nay, Nikkei 225 vẫn là một trong những chỉ số chứng khoán được giới đầu tư theo dõi sát sao, do phản ánh nhanh chóng diễn biến kinh tế, chính trị và xã hội của Nhật Bản.
Diễn biến Nikkei 225 trong năm 2022
Năm 2022, chỉ số Nikkei 225 duy trì sự ổn định tương đối sau đợt sụt giảm mạnh vào năm 2020 do tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19. Đầu năm, Nikkei đạt mức cao nhất khoảng 29.000 điểm. Tuy nhiên, trong tháng 2 và tháng 3, thị trường chứng kiến sự điều chỉnh mạnh, với mức thấp nhất hơn 24.000 điểm vào giữa tháng 3.
Biến động của Nikkei 225 chịu ảnh hưởng từ sự bất ổn của thị trường chứng khoán Mỹ và châu Âu, kéo theo xu hướng dao động không đồng nhất. Bên cạnh đó, không chỉ thị trường quốc tế mà thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đối mặt với nhiều áp lực suy giảm đáng kể trong thời gian này.
Ý nghĩa và vai trò của chỉ số Nikkei 225
Chỉ số Nikkei 225 là thước đo quan trọng phản ánh hiệu suất của thị trường chứng khoán Nhật Bản. Được xem như chỉ số tiêu chuẩn quốc gia, Nikkei 225 đại diện cho 225 doanh nghiệp hàng đầu có tầm ảnh hưởng lớn trên sàn chứng khoán Tokyo. Sự biến động của chỉ số này chịu tác động trực tiếp từ các yếu tố vĩ mô như kinh tế, chính trị và xã hội, từ đó cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình thị trường tài chính của Nhật Bản.
Ngoài vai trò là một chỉ số đánh giá thị trường, Nikkei 225 còn là nền tảng cho nhiều công cụ tài chính phái sinh, chẳng hạn như hợp đồng tương lai và quyền chọn. Điều này tạo ra cơ hội đầu tư đa dạng cho nhà giao dịch, giúp họ tận dụng sự biến động của thị trường để tối ưu hóa lợi nhuận.
Cách tính toán chỉ số Nikkei 225
Cơ chế tính toán của Nikkei 225 có nét tương đồng với chỉ số Dow Jones của Mỹ, khi cả hai đều áp dụng phương pháp trung bình số học mà không xét đến giá trị vốn hóa của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là chỉ số được tính toán dựa trên giá cổ phiếu của 225 công ty thành viên, thay vì trọng số vốn hóa thị trường.
Danh sách các công ty trong chỉ số Nikkei 225 không cố định mà được xem xét điều chỉnh hằng năm bởi Nihon Keizai Shimbun – tổ chức chịu trách nhiệm duy trì chỉ số này. Các thay đổi sẽ có hiệu lực vào tháng 10 mỗi năm. Công thức tính toán chỉ số được thể hiện như sau:
Nikkei 225 = (Trung bình giá cổ phiếu của 225 công ty thành phần vào một ngày T x giá trị cơ bản) : Trung bình giá điều chỉnh
Việc sử dụng giá trị trung bình điều chỉnh giúp đảm bảo chỉ số không bị biến dạng do các yếu tố kỹ thuật như chia tách cổ phiếu, gộp cổ phiếu hoặc tái cấu trúc doanh nghiệp. Chỉ số Nikkei 225 bao gồm các doanh nghiệp hoạt động trong sáu lĩnh vực chính: Công nghệ, Tài chính – Ngân hàng, Hàng tiêu dùng, Vật liệu – Công nghiệp sản xuất, Giao thông vận tải, Dịch vụ công cộng.
Xem thêm: Sàn NYSE là gì? Điều kiện niêm yết và ưu nhược điểm
Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số Nikkei 225
Giá trị của chỉ số Nikkei 225 biến động theo sự thay đổi giá cổ phiếu của các công ty thành viên. Những yếu tố có thể tác động mạnh đến chỉ số bao gồm:
Tỷ giá tiền tệ
Do nền kinh tế Nhật Bản phụ thuộc lớn vào xuất khẩu, biến động của đồng Yên (JPY) có ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu. Khi đồng Yên mạnh lên, hàng hóa xuất khẩu trở nên đắt đỏ hơn, làm giảm tính cạnh tranh trên thị trường quốc tế và kéo theo sự sụt giảm giá trị cổ phiếu. Ngược lại, đồng Yên yếu giúp thúc đẩy xuất khẩu, gia tăng doanh thu doanh nghiệp và tạo động lực tăng trưởng cho Nikkei 225. Vì thế, chỉ số này thường có mối quan hệ nghịch biến với đồng Yên.
Dữ liệu kinh tế
Tình hình kinh tế vĩ mô như GDP, tỷ lệ thất nghiệp, mức chi tiêu tiêu dùng và sản xuất công nghiệp đều có tác động đáng kể đến thị trường chứng khoán. Khi nền kinh tế tăng trưởng, nhu cầu tiêu dùng gia tăng, kéo theo sự cải thiện doanh thu của các công ty và góp phần đẩy chỉ số Nikkei 225 đi lên. Ngược lại, trong giai đoạn suy thoái, niềm tin thị trường suy giảm, khiến giá cổ phiếu lao dốc.
Thiên tai và thảm họa tự nhiên
Nhật Bản là quốc gia thường xuyên đối mặt với động đất, sóng thần và các thảm họa thiên nhiên khác, gây ảnh hưởng lớn đến thị trường chứng khoán. Chẳng hạn, trận động đất và sóng thần Tōhoku năm 2011 đã khiến chỉ số Nikkei 225 giảm hơn 7% trong vòng vài ngày, do tâm lý lo ngại của nhà đầu tư và sự gián đoạn trong hoạt động kinh doanh của nhiều tập đoàn lớn.
Chính sách tiền tệ của BoJ
Chính sách lãi suất, chương trình mua tài sản và các biện pháp kích thích kinh tế do Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đưa ra có ảnh hưởng mạnh đến thị trường chứng khoán. Khi BoJ thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng (chẳng hạn như giảm lãi suất hoặc mua vào trái phiếu chính phủ), chi phí vay vốn giảm, thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng, từ đó hỗ trợ tăng trưởng chỉ số Nikkei 225. Ngược lại, chính sách thắt chặt tiền tệ có thể khiến thị trường chứng khoán gặp áp lực giảm điểm.
Lời kết
Chỉ số Nikkei 225 không chỉ là thước đo hiệu suất thị trường chứng khoán Nhật Bản mà còn phản ánh sức khỏe nền kinh tế của quốc gia này. Việc hiểu rõ về cách tính toán, lịch sử biến động và các yếu tố tác động đến Nikkei 225 sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác hơn. Nếu bạn đang quan tâm đến thị trường chứng khoán Nhật Bản, đừng quên theo dõi sát sao chỉ số này để nắm bắt cơ hội đầu tư tiềm năng!
